Thursday, May 31, 2007

2_1_14 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

మఱియు సకలజన మనోహరంబు లైన నానావిధ యంత్రంబులును ననవరత కుసుమఫలభరితంబు లైన తరువనంబులును వికచకమల కుముదాభిరామంబు లైన జలాశయంబులును వివిధ విచిత్రపతాకావలంబిత తోరణ విటంక ప్రదేశంబులునుం గలిగి దశ కిష్కు సహస్ర ప్రమాణవృత్తాయతంబును సహస్రకర ప్రభా ప్రసర విస్తార విభూతియును వివిధరత్న విభవాభిశోభితంబునుంగా నపూర్వ సభా భవనంబు నందుఁ బదునాలుగు నెలలు నిర్మించి దాని నెనిమిది వేల రాక్షస కింకరుల మహాకాయుల మహాజవసత్త్వ సంపన్నుల నంతరిక్షచరులం బనిచి మోపించికొని వచ్చి ధర్మరాజున కిచ్చి గదయును శంఖంబును భీమార్జునుల కిచ్చి ధర్మరాజు చేత సత్కృతుండయి మయుం డరిగిన.

(ఎన్నో యంత్రాలు, తోటలు, కొలనులు అమర్చి ఆ సభను నిర్మించి, బలవంతులైన రాక్షసులచేత ఆ భవనాన్ని మోయించి ధర్మరాజుకు ఇచ్చాడు. భీముడికి గదను, అర్జునుడికి శంఖాన్ని అందించి, ధర్మరాజు వద్ద సన్మానం పొంది వెళ్లాడు.)

2_1_14 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

మఱియు సకలజన మనోహరంబు లైన నానావిధ యంత్రంబులును ననవరత కుసుమఫలభరితంబు లైన తరువనంబులును వికచకమల కుముదాభిరామంబు లైన జలాశయంబులును వివిధ విచిత్రపతాకావలంబిత తోరణ విటంక ప్రదేశంబులునుం గలిగి దశ కిష్కు సహస్ర ప్రమాణవృత్తాయతంబును సహస్రకర ప్రభా ప్రసర విస్తార విభూతియును వివిధరత్న విభవాభిశోభితంబునుంగా నపూర్వ సభా భవనంబు నందుఁ బదునాలుగు నెలలు నిర్మించి దాని నెనిమిది వేల రాక్షస కింకరుల మహాకాయుల మహాజవసత్త్వ సంపన్నుల నంతరిక్షచరులం బనిచి మోపించికొని వచ్చి ధర్మరాజున కిచ్చి గదయును శంఖంబును భీమార్జునుల కిచ్చి ధర్మరాజు చేత సత్కృతుండయి మయుం డరిగిన.

(ఎన్నో యంత్రాలు, తోటలు, కొలనులు అమర్చి ఆ సభను నిర్మించి, బలవంతులైన రాక్షసులచేత ఆ భవనాన్ని మోయించి ధర్మరాజుకు ఇచ్చాడు. భీముడికి గదను, అర్జునుడికి శంఖాన్ని అందించి, ధర్మరాజు వద్ద సన్మానం పొంది వెళ్లాడు.)

2_1_13 సీసము + ఆటవెలది కిరణ్ - వసంత

సీసము

సురుచిరహరినీల కిరణ జలంబులఁ
బద్మరాగారుణపద్మములను
రాజిత రాజీవరాజ హంసావళి
నిర్మల సౌవర్ణ కూర్మములను
గమనీయవైదూర్య కుముదంబులను వజ్ర
మీన మౌక్తిక నవ ఫేనములను
మరకతశైవలోత్కరముల విలసిల్లఁ
గొల నని సన్మణిస్థలము చూచి

ఆటవెలది

పలుఁగురాలకుడ్యముల రుచుల్ గప్పిన
జలము లున్నయెడలు వెలయఁ జూచి
యననుపస్థలంబు లని జను లెఱుఁగక
యుండునట్లుగా మయుండు సేసె

(ఇంద్రనీలమణుల కిరణాలనే నీళ్లతో,
పద్మరాగమణులతో చెక్కిన ఎర్రని పద్మాలతో,
వెండితో చేసిన తెల్లని తామరలతో,
బంగారుపోతపోసిన తాబేళ్లతో,
వైదూర్యాలతో మలిచిన కలువలతో,
ముత్యాలతో కల్పించిన నురుగులతో,
మరకతాలతో చేసిన నాచులతో ప్రకాశించే మణిమయప్రదేశాలు చూసి అవి నీటిమడుగులని,
స్ఫటికపురాళ్లగోడల కాంతులు కప్పటం చేత నీళ్లుండే చోట నీళ్లు లేవనీ - జనులు భ్రమపడేలా మయుడు సభను నిర్మించాడు.)

2_1_12 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

మఱియును.

(అంతే కాక.)

2_1_11 కందము కిరణ్ - వసంత

కందము

విమలమణిమయము లగుదూ
లములం గంబముల గోడలను వేదులఁ గు
ట్టిమములఁ జుట్టినప్రాకా
రములను గరమొప్పుచుండ రచియించెసభన్

(మణిమయాలైన వస్తువులతో మయుడు అందమైన సభను నిర్మించాడు.)

Wednesday, May 30, 2007

2_1_10 కందము కిరణ్ - వసంత

కందము

దేవబ్రాహ్మణులకు నా
నావిధపూజనలఁ దర్పణము సేసి ధరి
త్రీవనితకపూర్వశ్రీఁ
గావింపఁ దొడంగె మయుఁడు గడు రమ్యముగాన్

(మయుడు సభను నిర్మించటం ప్రారంభించాడు.)

2_1_9 సీసము + ఆటవెలది కిరణ్ - వసంత

సీసము

ఎందేని సర్వభూతేశుండు సృజియించె
సచరాచరములైన జగము లెల్ల
గంగఁ బ్రత్యక్షంబు గావింప నెందేనిఁ
గృతవాసుఁ డయ్యె భగీరథుండు
నలినసంభవ నరనారాయణస్థాణు
వాసవప్రభృతి గీర్వాణముఖ్యు
లెందేనిఁ గ్రతువు లనేక యుగంబులఁ
జేసిరి రత్నవిచిత్ర వితత

ఆటవెలది

చైత్యములు మహా విశాల హిరణ్మయ
యూపతతులు నోలి నొప్పు చుండ
నట్టి బిందుసరమునం దున్న వివిధర
త్నోపకరణచయము లొనరఁ గొనియె

(బిందుసరంలో ఉన్న రత్నోపకరణాలన్నీ మయుడు గ్రహించాడు.)

2_1_8 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

తొల్లి వృషపర్వుండను దానవేంద్రున కొక్కసభ నిర్మింప సమకట్టి వివిధ రత్నమయంబులయిన యుపకరణంబు లొడఁగూర్చి బిందుసరంబను కొలన సంగ్రహించినవాఁడ నయ్యుపకరణంబుల దాని విచిత్రంబుగా రచియించి తెచ్చి ధర్మరాజున కిచ్చెద మఱియును భౌమాదిత్యుండను రాజర్షిచేత నిహితంబయి సకలశత్రుఘాతినియైనదాని భీమసేనున కొక్కగదను దారుణం బయిన దివ్యఘోషంబు గలుగు దేవదత్తంబను శంఖం బర్జునునకు నిచ్చెదనని చెప్పి ధర్మరాజుచేత సత్కృతుండై మయుం డరిగె నంత నిట నారాయణుండును బాండవుల వీడ్కొని పితృదర్శనలాలసుండై ద్వారవతీపురంబున కరిగె నట మయుండును బూర్వోత్తరదిశాభిముఖుండై పోయి కైలాసంబునుత్తరంబున మైనాకశైలంబునందు హిరణ్యశృంగంబున.

(బిందుసరం అనే కొలనులో ఉంచిన సామగ్రితో ధర్మరాజుకు సభ నిర్మిస్తాను. శత్రువులను హతమార్చే గదను భీముడికి, దేవదత్తం అనే శంఖాన్ని అర్జునుడికి ఇస్తాను - అని చెప్పి మయుడు బయలుదేరాడు. కృష్ణుడు కూడా తన తండ్రిని చూడటానికి ద్వారవతికి వెళ్లాడు. మయుడు ఈశాన్యదిశలో వెళ్లి కైలాసపర్వతానికి ఉత్తరాన మైనాకపర్వతం మీది హిరణ్యశిఖరాన్ని చేరుకున్నాడు.)

2_1_7 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

ఇమ్మనుజేంద్రుఁ డింద్ర దనుజేంద్రులకంటె మహావిలాస సౌ
ఖ్యమ్ములఁ బెద్ద యిద్ధరణిఁ గావున నీతని పేర్మికిం దగన్
నెమ్మి నొనర్చెదన్ సభ మణిప్రభ నొప్పఁగ దేవతా విమా
నమ్ములు నిట్టివే యని జనమ్ములు దానిన మెచ్చి చూడఁగన్.

(ఈ ధర్మరాజు వైభవంలో ఇంద్రుడి కంటే, రాక్షసుల రాజు కంటే గొప్పవాడు. ఆయనకు తగిన సభను నిర్మిస్తాను.)

2_1_6 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

అనిన వాసుదేవునకు మయుం డిట్లనియె.

(అన్న కృష్ణుడితో మయుడు ఇలా అన్నాడు.)

2_1_5 చంపకమాల కిరణ్ - వసంత

చంపకమాల

కురుపతికిన్ యుధిష్ఠిరునకున్ సకలక్షితిపాలసేవ్య సు
స్థిర విభవాభిరామున కతి ప్రమదంబుగ రత్నరాజి సుం
దర మగు దాని నొక్క సభ ధాత్రి కపూర్వముగా నొనర్చి చె
చ్చెరఁ గొనిరమ్ము నీదయిన శిల్పకలాకుశలత్వ మేర్పడన్.

(కురుపతి అయిన ధర్మరాజు ఆనందించేలా, అపూర్వమైన ఒక సభను నీ శిల్పకళానైపుణ్యానికి నిదర్శనంగా నిర్మించి తీసుకురా.)

2_1_4 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

ఏను దానవ విశ్వకర్మ ననేకవిధ శిల్ప కలా కుశలుండ మీ కిష్టంబయిన దాని నిర్మించెదం బనుపుం డనిన నర్జునుం డచ్యుతుమొగంబు చూచి యతని నెద్దియేనియు నొక్క యపూర్వం బయినదాని నిర్మింప నియోగింపు మనినఁ గృష్ణుండు పెద్దయుంబ్రొద్దు విచారించి మయున కిట్లనియె.

(నేను దానవశిల్పిని. వివిధశిల్పకళలు తెలిసినవాడిని. మీకిష్టమైనది నిర్మిస్తాను. ఆజ్ఞాపించండి - అని మయుడు అడిగాడు. అర్జునుడు కృష్ణుడితో - అపూర్వమైనది ఏదన్నా నిర్మించమని ఆజ్ఞాపించండి - అన్నాడు. కృష్ణుడు ఆలోచించి మయుడితో.)

2_1_3 కందము కిరణ్ - వసంత

కందము

ఘనముగఁ బ్రాణము రక్షిం
చిన యుపకారికిఁ బ్రియంబు సేయుదు నన నే
ర్తునె యైనను నీకుఁ బ్రియం
బనఘా చేయంగ నిష్టమైనది నాకున్.

(నా ప్రాణాలు కాపాడిన నీకే మేలు చేయగలనని చెప్పలేను. అయినా నీకు ఇష్టమైనది చేయాలన్నది నా కోరిక.)

2_1_2 వచనము కిరణ్ - వసంత

వచనము

అక్కథకుండు శౌనకాది మహామునులకుం జెప్పె నట్లు ధర్మతనయునొద్ద వాసుదేవ సహితుం డయి యున్న యర్జునున కతిప్రీతిం గృతాంజలి యయి మయుండి ట్లనియె.

(కథకుడైన ఉగ్రశ్రవసుడు శౌనకాది మునులతో ఖాండవదహనం వరకూ జరిగిన కథను చెప్పాడు. ఖాండవదహనం తరువాత కృష్ణుడితో కలిసి ధర్మరాజు దగ్గర ఉన్న అర్జునుడితో మయుడు ఇలా అన్నాడు - అని ఉగ్రశ్రవసుడు మళ్లీ కథను ప్రారంభించాడు.)

Tuesday, May 29, 2007

మయుండొక్కసభను నిర్మించి ధర్మజున కిచ్చుట

2_1_1 కందము కిరణ్ - వసంత

కందము

శ్రీదయితోరస్థ్సల విమ
లాదిత్యాత్మజ నిరంతరానందమతీ ,
కోదండపార్థ నిఖిల ధ
రాదేవ స్తుత్య రాజరాజనరేంద్రా!

(రాజరాజనరేంద్రా!)

సభాపర్వము - ప్రథమాశ్వాసము